استمهال در فرهنگ معین و لغت نامه دهخدا به «مهلت خواستن» و «طلب مهلت کردن» معنا شده است. در مواد مختلف قانونی و یا در زمان رسیگی در دادگاه و یا حتی در فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیون ممکن است این واژه را شنیده باشید و برایتان این سوال پیش آمده باشد که استمهال چیست و از نظر حقوقی چه معنایی دارد؟ در این مقاله از دادواره به پاسخ این سوال خواهیم پرداخت.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : همه چیز درباره مطالبه وجه
دسترسی آسان به سرفصل ها
استمهال چیست؟
گفتیم کلمه استمهال از ریشه مهلت در لغت نامه ها و فرهنگ لغت های مختلف تحت عنوان مهلت خواستن معنا شده است. بنا بر این می توان در معنای استمهال از نظر حقوقی این طور گفت که، در زمان رسیدگی به یک پرونده ممکن است یکی از طرفین پرونده با ادعای این که اسناد و مدارک جدیدی دارد که قصد ارائه آن را به دادگاه دارد. در چنین شرایطی، این فرد از دادگاه تقاضای استمهال به معنای درخواست مهلت می‌کند.
اگر دلایل و مدارک خواهان استمهال قوی و مستند باشد، قاضی با این درخواست موافقت کرده و با صورتجلسه این مطلب، زمان دیگری را برای رسیدگی به پرونده تعیین و وقت جدید را به طرفین پرونده ابلاغ می‌کند.
استمهال را می توان هم از جمله حقوق قانونی دانست و هم از ارفاقات دادرسی. اما در نظر داشته باشید که اطاله دادرسی به بهانه دریافت مهلت بی رویه نیز اگر مغایر با موارد مندرج در قانون باشد تخلف محسوب می شود. در ادامه موادی از قانون آیین دادرسی مدنی را که در آن ها از از استمهال صحبت شده است را به عنوان نمونه بیان خواهیم کرد.
استمهال در قانون آیین دادرسی مدنی
ماده ۲۲۰: «ادعای جعلیت و دلایل آن به دستور دادگاه به طرف مقابل ابلاغ می شود. در صورتی که طرف به استفاده از سند باقی باشد، موظف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، اصل سند موضوع ادعای جعل را به دفتر دادگاه تسلیم نماید. مدیر دفتر پس از دریافت سند، آن را به نظر قاضی دادگاه رسانیده و دادگاه آن را فوری مهر و موم می نماید. چنانچه در موعد مقرر صاحب سند از تسلیم آن به دفتر خودداری کند، سند از عداد دلایل او خارج خواهد شد.
تبصره- در مواردی که وکیل یا نماینده قانونی دیگری در دادرسی مداخله داشته باشد، چنانچه دسترسی به اصل سند نداشته باشد حق استمهال دارد و دادگاه مهلت مناسبی برای ارائه اصل سند به او می دهد.»
ماده ۲۳۴: «هریک از اصحاب دعوا می توانند گواهان طرف خود را با ذکر علت جرح نمایند. چنانچه پس از صدور رای برای دادگاه معلوم شود که قبل از ادای گواهی جهات جرح وجود داشته ولی بر دادگاه مخفی مانده و رای صادره هم مستند به آن گواهی بوده، مورد از موارد نقض می باشد و چنانچه جهات جرح بعد از صدور رای حادث شده باشد موثر در اعتبار رای دادگاه نخواهد بود.
تبصره – در صورتی که طرف دعوا برای جرح گواه از دادگاه استمهال نماید دادگاه حداکثر به مدت یک هفته مهلت خواهد داد.»
ماده ۴۵۰: «مهلت دادن در مواعدی که ازسوی دادگاه تعیین می گردد، فقط برای یکبار مجاز خواهد بود، مگر در صورتی که در اعلام موعد سهو یا خطایی شده باشد و یا متقاضی مهلت ثابت نماید که عدم انجام کار مورد درخواست دادگاه به علت وجود مانعی بوده که رفع آن در توان او نبوده است.
تبصره- مقررات مربوط به مواعد شامل تجدید جلسات دادرسی نمی باشد.»
ماده ۴۵۱: «تجدید مهلت قانونی در مورد اعتراض به حکم غیابی و تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی و اعاده دادرسی ممنوع است. مگر در موردی که قانون تصریح کرده باشد.»
ماده ۴۵۲: «مهلت دادن پس از انقضای مواعدی که قانون تعیین کرده، در غیر موارد یادشده درماده فوق در صورتی مجاز است که در اعلام موعد سهو یا خطایی شده باشد و یا متقاضی مهلت ثابت نماید که عدم استفاده از موعد قانونی به علت وجود یکی از عذرهای مذکور در ماده ( ۳۰۶ ) این قانون بوده است.»
ماده ۴۵۳: «در صورت قبول استمهال، مهلت جدیدی متناسب با رفع عذر که در هرحال ازمهلت قانونی بیشتر نباشد تعیین می شود.»
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم به طور کلی درمورد استمهال در قانون آیین دادرسی مدنی صحبت کنیم و این که استمهال چیست را بررسی کردیم ، در این زمینه اگر نیاز به مشاوره حقوقی دارید میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی در مشهد با کارشناسان ما در ارتباط باشید و سوالات خود را به طور کامل از آن ها بپرسید.
