عقد صلح در فقه و حقوق ایران، نوعی عقد لازم است که در آن دو طرف، توافق بر امری می‌کنند که عنوان آن امر از عقود معروف از قبیل بیع، رهن، اجاره، هبه و وامثالهم نباشد. صلح در لغت به معنای سازش، آشتی کردن، توافق کردن، پیمانی که بر حسب آن دعوایی را حل و فصل کردن و پیمان تسلیم است. بنابراین صلح به عنوان یکی از پرکاربردترین عقود معین در قانون مدنی است که در این مقاله از دادواره قصد بیان و بررسی نکات مرتبط با آن را داریم.
به موجب ماده ی ۷۵۲ قانون مدنی:« صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود.»
مثلا زمانی که الف می گوید ب به او ۱۰۰ هزار تومان بدهکار است و ب ادعا می کند این طور نیست و میزان بدهی او ۵۰ هزار تومان است . در این حالت الف و ب می توانند با هم توافق کنند و با انعقاد قرارداد صلح اختلافشان را پایان دهند.
مثال دیگری که برای حالت بعدی می توان بیان کرد این است که لف و ب هنوز با هم درباره موضوعی اختلاف ندارند اما بابت یک اختلاف احتمالی در آینده قرارداد صلح می بندند.
بر اساس ماده ۷۵۳ قانون مدنی، «برای صحت صلح، طرفین باید اهلیت معامله و تصرف در مورد صلح را داشته باشند.» منظور از اهلیت معامله در این ماده، عاقل، بالغ و رشید بودن طرفین است و منظور از اهلیت تصرف، اختیار تصرف در مورد صلح است که به طور طبیعی، فرد ورشکسته و مرتهن (کسی که قبول رهن می‌کند) فاقد چنین اهلیتی هستند.
علاوه بر این، بر طبق ماده ۷۵۴ قانون مدنی «هر صلح نافذ است، جز صلح به امری که غیر مشروع باشد.»
پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : تفاوت دو اصطلاح سن قانونی و حکم رشد در چیست؟
دسترسی آسان به سرفصل ها
ارکان عقد صلح:
- مُصالح : اولین رکن عقد صلح ، مُصالح است . مصالح کسی است که مالش را به عنوان صلح به دیگری می دهد .
- متصالح : متصالح کسی است که مال را از طریق صلح قبول می کند .
- مال الصلح : پول یا مالی که در مقابل پذیرش صلح پرداخت می شود را مال الصلح می نامند . البته صلح می تواند به صورت رایگان نیز به وقوع بپیوندند.
- مورد صلح: مالی که مورد عقد صلح قرار می‌گیرد.
انواع عقد صلح:
عقد صلح به ۲ قسم است:
- صلح با هدف رفع تنازع (صلح دعوی): همان تراضی طرفین برای پایان دادن به دعوی است.
- صلح در مقام معامله: به صورت عرفی، جایگزین عقود دیگر می‌شود.
صلح به طور معمول دارای مُعوّض است، ولی ضرورتی ندارد که ارزش ۲ عوض با هم برابر باشد.
اوصاف عقد صلح:
- قرارداد صلح از جمله عقود معین است . یعنی از لحاظ اینکه یک عقد مشخص است و قانون برای آن نام مشخص ذکر است ، یک عقد معین است .
- صلح یک عقد رضایی است . تشریفات ثبت رسمی در صلح شرط نیست . در واقع این عقد ضمن توافق دو نفر منعقد می شود .
- قرارداد صلح هم می تواند یک عقد معوض باشد و هم یک عقد مجانی . یعنی صلح هم می تواند در مقابل دریافت مال باشد و هم می تواند بدون دریافت عوض منعقد شود .
- عقد صلح ، یک عقد لازم است . در ماده ۷۶۰ قانون مدنی آمده است که : ” صلح عقد لازم است اگرچه در مقام عقود جایز واقع شده باشد “
پیشنهاد میکنیم مطالعه بفرمایید : عقد خارج لازم چیست؟
