در یک تقسیم بندی کلی عقود و قرارداد ها به دو دسته ی لازم و جایز تقسیم می شوند.
عقود لازم عقودی هستند که هیچ یک از طرفین حق برهم زدن و فسخ آن ها را ندارند مگر در موارد خیارات قانونی مثل خیار غبن٬ خیار عیب٬ خیار تدلیس و مانند این ها و موارد دیگری که در قانون برای فسخ آن ها پیش بینی شده باشد.
در عین حال٬ عقود جایز عقودی هستند که هر یک از طرفین یا یکی از آن ها حق فسخ آن ها را داشته باشند. به عنوان مثل عقد وکالت یکی از انواع عقود جایز است.
اما سوالی که گاهی برای برخی از افراد به وجود می آید این است که آیا امکان ساقط کردن حق فسخ عقود جایز برای طرفین وجود دارد؟ به عبارت دیگر آیا می توان عقد جایزی مثل وکالت را غیر قابل فسخ نمود و حق فسخ آن را برای طرفین ساقط کرد؟ در این مقاله از دادواره به بررسی پاسخ این سوال و یکی از روش هایی که به واسطه ی آن می توان عقد جایز را غیر قابل فسخ نمود که در اصطلاح حقوقی به آن عقد خارج لازم می گویند خواهیم پرداخت.
پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : ربا چیست؟
دسترسی آسان به سرفصل ها
عقد خارج لازم چیست؟
اگر شرط عدم فسخ عقد جایز (اسقاط حق فسخ عقد جایز) را به صورت شرط نتیجه ضمن یک عقد لازم درج کنیم عقد جایز غیر قابل فسخ می شود.
یعنی عقد جایزی مانند وکالت مستقلا منعقد می شود٬ بعد ضمن عقد لازمی مانند بیع شرط می شود که این وکالت قابل فسخ نیست. به زبان ساده تر فرض کنید فرد وکیل کس دیگری است و بنا به دلایلی هر یک از طرفین نمی خواهند طرف دیگر عقد وکالت را فسخ کند یا به عبارتی موکل نمی خواهد وکیل استعفا بدهد یا اینکه وکیل نمی خواهد موکل وی را عزل کند. در این جا ضمن عقدی مثل بیع شرط می کنند که هیچ یک از طرفین یا یکی از آن ها حق برهم زدن وکالت را ندارد.
مثلا الف وکیل ب می باشد و در عین حال این دو نفر در معامله ای دیگر مثل فروش ساختمان به یکدیگر قرارداد بیعی را منعقد می کنند و ضمن انعقاد قرارداد فروش آپارتمان شرط می کنند که حق فسخ آن وکالتی که از قبل بوده از بین برود.
توجه داشته باشید که در این صورت به صرف درج این شرط حق فسخ آن عقد جایز ساقط نمی شود٬ بلکه وقتی که شخص متعهد٬ تعهد خود را انجام دهد و حق فسخ خود را ساقط کند در این صورت آن عقد جایز غیر قابل فسخ می شود. مثلا در مثالی که سابق بر این بیان کردیم٬ به صرف درج چنین شرطی در عقد بیع٬ آن وکالت غیر قابل عزل نمی شود. بلکه موکل متعهد شده است که حق فسخ خود را ساقط کند و بعد از اینکه این کار را انجام داد و حق فسخ خود را ساقط نمود آن وکالت غیر قابل فسخ می شود. از سوی دیگر اگر مشروط علیه ( شخصی که شرط به ضرر اوست و حق فسخ او را از بین می برد.) این تعهد را انجام ندهد و حق فسخ را ساقط نکند٬ مشروط له (کسی که این شرط به نفع اوست و حق فسخ طرف مثابل او را از بین می برد) ی تواند عقد اصلی یعنی عقد بیع را فسخ کند.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : وجه التزام چیست؟
جمع بندی :
در این مقاله سعی کردیم درمورد عقد خارج لازم توضیح دهیم ، در این زمینه اگر مورد و یا مسئله ای دارید میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی آنلاین با کارشناسان ما در ارتباط باشید و سوالات خود را مطرح کنید
