دادستان بالاترین مقام دادسراست که اغلب امور و وظایف دادسرا تحت نظارت و پس از تایید او انجام می شود. دادستان را در واقع می توان نماینده جامعه در دادسرا محسوب کرد که پیگیر اجرای عدالت و دفاع از حق و حقوق مردم است. به دلیل نقش مهمی که دادستان در آغاز تعقیب، انجام تحقیقات، روند رسیدگی و شناسایی درست مجرم و تعیین مجازات مناسب دارد در قوانین مختلف و مواد متفاوت قانون آیین دادرسی کیفری وظایف متعددی برای دادستان بیان شده است و آشنایی با وظایف و اختیارات او امری مهم به شمار می رود. به همین جهت در این مقاله از دادواره ما قصد بررسی مهمترین وظایف و اختیارات دادستان را داریم.
پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : اختیارات و وظایف ضابطان دادگستری چه می باشد؟
دسترسی آسان به سرفصل ها
وظایف و اختیارات دادستان:
در ابتدا باید بدانیم که به طور کلی جرایم به دو دسته قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم می شود. جرایم قابل گذشت جرایمی است که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات، منوط به شکایت شاکی و عدم گذشت اوست. اما در جرایم غیرقابل گذشت برای شروع به تعقیب و مجازات مرتکب الزاما نیازی به شکایت شاکی یا مدعی خصوصی نیست، بلکه دادستان به عنوان مدعی العموم باید تمامی جرایم غیرقابل گذشت را تعقیب کند و نمی تواند از تعقیب شخصی که مرتکب جرم غیرقابل گذشت شده است امتناع کند. بنابراین جهت اصلی شروع به تعقیب همان اطلاع دادستان است و به عبارتی می توان گفت در جرایم غیرقابل گذشت (حتی زمانی که شخصی به عنوان شاکی اقدام به شکایت کرده باشد.) شاکی اصلی دادستان است و به همین دلیل در صورت گذشت شاکی خصوصی تعقیب مرتکب متوقف نمی شود بلکه دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تخفیف دهد.
با توجه به اینکه تعقیب کننده ی اصلی جرایم دادستان است به همین دلیل قانون گذار در ماده ی ۸۹ قانون آیین دادرسی کیفری شروع به تحقیقات را منوط به ارجاع دادستان دانسته است. این ماده اینطور بیان می کند:« شروع به تحقیقات مقدماتی از سوی بازپرس منوط به ارجاع دادستان است. چنانچه بازپرس، ناظر وقوع جرم باشد تحقیقات را شروع می کند، مراتب را فوری به اطلاع دادستان می رساند و در صورت ارجاع دادستان، تحقیقات را ادامه می دهد.»
علاوه بر این یکی دیکر از وظایف دادستان قبول شکایت است. به موجب ماده ی ۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری:« دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند. شکایت شفاهی در صورتمجلس قید و به امضاء یا اثر انگشت شاکی می رسد. هرگاه شاکی سواد نداشته باشد، مراتب در صورتمجلس قید و انطباق شکایت با مندرجات صورتمجلس تصدیق می شود.»
همچنین ماده ی ۷۰ قانون آِین دادرسی کیفری در جرایم قابل گذشت شرایطی را برای تعقیب جرم از سوی دادستان یا نصب قیم موقت بیان می کند. مطابق این ماده:« در مواردی که تعقیب کیفری، منوط به شکایت شاکی است و بزه دیده، محجور می باشد و ولی یا قیم نداشته یا به آنان دسترسی ندارد و نصب قیم نیز موجب فوت وقت یا توجه ضرر به محجور شود، تا حضور و مداخله ولی یا قیم یا نصب قیم و همچنین در صورتی که ولی یا قیم خود مرتکب جرم شده یا مداخله در آن داشته باشد، دادستان شخصی را به عنوان قیم موقت تعیین و یا خود امر کیفری را تعقیب می کند و اقدامات ضروری را برای حفظ و جمع آوری ادله جرم و جلوگیری از فرار متهم به عمل می آورد. این حکم در مواردی که بزه دیده، ولی و یا قیم او به عللی از قبیل بیهوشی قادر به شکایت نباشد نیز جاری است.
تبصره – در خصوص شخص سفیه فقط در دعاوی کیفری که جنبه مالی دارد رعایت ترتیب مذکور در این ماده الزامی است و در غیر موارد مالی، سفیه می تواند شخصاً طرح شکایت نماید.»
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : موارد صلاحیت دادگاه انقلاب چیست؟
جمع بندی :
در این مقاله سعی کردیم به طور کامل درمورد وظایف و اختیارات دادستان صحبت کنیم . اگر شما در این زمینه تجربیات ارزشمندی دارید میتوانید آن را با استفاده از قسمت کامنت ها و نظر ها در زیر همین پست با ما و دیگران به اشتراک بگذارید و اگر هم مشکلی حل نشده دارید و یا سوالی در این زمینه دارید میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی در مشهد دادواره آن را با کارشناسان ما در میان بگذارید .
