مدت هاست که در روابط و داد و ستد اقتصادی مردم پول نقد جایگاه خود را به اسناد تجاری و کارت های بانکی داده اند ، با توجه به عدم امنیت حمل و نقل پول نقد ، آلودگی های ناشی از دست به دست شدن اسکناس و حتی قیمت بالای بعضی از کالا ها ، اشخاص امکان و توان پرداخت نقدی اجناس را ندارند و در این موارد استفاده از اسناد تجاری به عنوان جایگزین پرداخت نقدی کارساز بنظر می رسد.
مطابق قانون تجارت ایران ، در کشور ما سه نوع سند تجاری که شامل برات ، سفته و چک می شود پیش بینی شده است . هر چند که امروزه استفاده از برات به عنوان سند تجاری تقریبا منسوخ شده و سفته نیز در موارد خاصی استفاده می شود اما چک همچنان به عنوان مهمترین سند تجاری است که امروزه در روابط تجاری رواج بسیاری دارند.
چک به عنوان دستور پرداخت بوده و در آن سه طرف وجود دارد ، علیرغم این که که امروزه با ظهور کارت های بانکی استفاده از چک کمتر شده اما همچنان این سند تجاری از مهم ترین ابزار های پرداخت محسوب شده و به جهت اینکه قانون گذار آن را در حکم اسناد رسمی دانسته و عدم پرداخت آن ضمانت اجرای حقوقی و کیفری دارد ، حجم زیادی از پرونده های قضایی در خصوص جرایم علیه اموال به چک مربوط می شود.
مطابق قانون صدور چک ، انواع چک به ترتیب زیر است :
- چک عادی : یعنی چکی که اشخاص عهده ی بانک ها به حساب جاری خود صادر و دارنده ی آن تضمینی جز اعتبار صادر کننده ی آن ندارد.
- چک تایید شده : یعنی چکی که اشخاص عهده ی بانک ها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می شود.
- چک تضمین شده : یعنی چکی که توسط یک بانک عهده ی همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود.
- چک مسافرتی : یعنی چکی که توسط بانک صادر و وجه آن در هر یک از شعب آن بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می گردد.
احتمالا همه شما تا کنون عبارت «چک بلامحل» را شنیده باشید، اما چک بلامحل چیست؟ آیا با مفهوم دقیق حقوقی و قانونی آن آشنایی دارید؟ در ادامه این مقاله از دادواره همراه ما باشید تا با مفهوم چک بلامحل آشنا شویم.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : نحوه به اجرا گذشتن چک برگشتی
دسترسی آسان به سرفصل ها
چک بلامحل چیست؟
شخص باید حداقل به میزان مبلغ مندرج در چک ، در حساب خود محل داشته باشد ، که این محل می تواند هم شامل وجه نقد و هم اعتبار باشد ، در غیر این صورت یعنی در صورت عدم وجود محل کافی و مواردی از قبیل خارج کردن تمام یا بخشی از وجه موجود در حساب یا صدور دستور عدم پرداخت و … چک بلامحل محسوب می شود.
ماده ی ۳ قانون صدور چک نیز درباره ی ضرورت وجود محل در حساب این طور بیان کرده است که : «صادر کننده چک باید در تاریخ مندرج در آن ، معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج کند یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم نماید که بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضاء یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خود داری نماید … .»
طبق ماده ۲۱ قانون صدور چک، بانک‌ها مکلفند همه حساب‌های جاری اشخاصی را که بیش از یک بار چک بلامحل صادر کرده و تعقیب آنها منتهی به صدور کیفرخواست شده باشد، بسته و تا سه سال به نام آنها حساب جاری دیگری باز نکنند. مسئولان شعب هر بانکی که به تکلالیف مذکور عمل نکنند حسب مورد با توجه به شرایط و امکانات و دفعات و مراتب جرم به یکی از مجازات‌های مقرر در ماده ۹ قانون رسیدگی به تخلف‌های اداری توسط هیات رسیدگی به تخلفات اداری محکوم خواهند شد.
جمع بندی
در این مقاله از دادواره سعی کردیم به طور کامل درمورد چک بلامحل صحبت کنیم ، در این مورد اگر سوال و یا مشکلی دارید میتوانید از طریق مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی انلاین با ما در ارتباط باشید و سوالات خود را از ما بپرسید.
