مسئولیت پزشک در موارد فوت یا صدمه بدنی بیمار

مطابق قانون مجازات اسلامی٬ هر نوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخص یا اولیاء یا سرپرستان یا نمایندگان قانونی او و با رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی انجام شود٬ قابل مجازات نیست.

عملیات درمانی قانونی به عملیاتی گفته می شود که به قصد درمان٬ با حسن نیت٬ با لحاظ منفعت جسمی و روحی بیمار٬ با اخذ رضایت مجنی علیه یا اولیاء و نمایندگان قانونی او و با رعایت موازی فنی٬ علمی و نظامات دولتی صورت می گیرد. بنابراین در صورت وجود چنین شرایطی٬ اگر پزشکی حاذق و دارای تخصص و مهارت مربوطه در درمان با اخذ رضایت از بیمار یا نمایندگان قانونی او اقدام به درمان کرده و در این فرایند با کمال دقت و رعایت موازین علمی و پزشکی و بدون هیچگونه قصور و تقصیری اقدام کند ولو در نتیجه این فرآیند بیمار صدمه ببیند یا فوت کند پزشک مسئول نیست.

اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود این است که آیا عدم مسئولیت پزشک در همه ی موارد صدمه یا فوت بیمار مطرح است یا اینکه مواردی وجود دارد که پزشک مقصر شناخته شود؟ در این مقاله از دادواره به بررسی پاسخ این سوال خواهیم پرداخت.

مسئولیت پزشک در موارد فوت یا صدمه بدنی بیمار:

برای بررسی موارد مسئولیت پزشک ابتدا باید با دو اصطلاح رضایت نامه و برائت نامه آشنا شویم.

رضایت نامه اجازه و اذن بیمار یا نمایندگان قانونی او می باشد جهت امکان دخل و تصرف پزشک در بدن او به قصد معالجه و درمان.

این رضایت نامه در موارد مراجعات سرپایی در پرداخت ویزیت به پزشک و مراجعه به او جهت تقاضای درمان مستتر است و در موارد عمل جراحی یا درمانی خاص مستلزم تکمیل و امضاء یک فرم در قالب رضایت نامه می باشد. در هر دو مفهوم این امر بیانگر رضایت بیمار یا نمایندگان اوست در اینکه توسط پزشک مورد نظر موضوع معاینه٬ جراحی و درمان قرار گیرند.

اما برائت نامه بری الذمه کردن کردن پزشک است از پرداخت خسارات احتمالی ناشی ااز معالجه و درمان. برائت نامه کهبه طور مستقل از رضایت نامه توسط پزشک از بیمار یا نمایندگان او دریافت می شود به معنای پذیرش این امر توسط بیمار است که در صورت وقوع صدمه یا آسیبی حین عملیات درمان یا جراحی٬ اثبات تقصیر پزشک از عهده ی پزشک برداشته شود و این امر با فرض عدم تقصیر پزشک بر عهده ی بیمار یا مدعی تقصیر قرار گیرد.

بنابریا با توضیحات بیان شده می توان به این نتیجه رسید که در صورت عدم وجود برائت نامه فرض بر مسئولیت و تقصیر پزشک است و در صورت وجود برائت نامه فرض بر عدم مسئولیت و عدم تقصیر پزشک است و بیمار باید تقصیر او را ثابت کند.

نکته ی حائز اهمیت در خصوص مسئولیت پزشک این است که اگر پزشک موارد مذکور در مقدمه٬ یعنی رعایت موازین فنی٬ علمی و نظامات دولتی٬ لحاظ منفعت جسمی و روحی بیمار و اخذ رضایت از بیمار را رعایت نکرده باشد یا واجد تخصص مربوطه در عملیات جراحی یا پزشکی انجام شده نباشد و در اثر اقدام ور آسیبی به بیمار وارد گردد٬ می توان اقدام به شکایت از او کرده و با توجه به نکات مذکور در خصوص میزان مسئولیت او در اخذ رضایت نامه و برائت نامه و بار اثبات متفاوت در هر یک از آن ها٬ تقصیر او را اثبات نمود.

به موجب ماده ی ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی:هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام میدهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد، ضامن دیه است مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا این که قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشود و چنانچه اخذ برائت از مریض به دلیل نابالغ یا مجنون بودن او، معتبر نباشد و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد، برائت از ولی مریض تحصیل می شود.

تبصره ۱- در صورت عدم قصور یا تقصیر پزشک در علم و عمل برای وی ضمان وجود ندارد هرچند برائت اخذ نکرده باشد.
تبصره ۲- ولیّ بیمار اعم از ولی خاص است مانند پدر و ولی عام که مقام رهبری است. در موارد فقدان یا عدم دسترسی به ولی خاص، رئیس قوه قضائیه با استیذان از مقام رهبری و تفویض اختیار به دادستانهای مربوطه به اعطای برائت به طبیب اقدام مینماید.»

جمع بندی :

در این مقاله از دادواره سعی کردیم درمورد مسئولیت پزشک در موارد فوت یا صدمه بدنی بیمار صحبت کنیم ، موارد آن را به طور کامل بررسی کردیم ، شما نیز تجربه ای در این زمینه دارید؟ میتوانید ان را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید . فراموش نکنید که خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی انلاین دادواره همواره در خدمت شماست.