دسترسی آسان به سرفصل ها
وکالت به چه معناست؟ :
وکالت در لغت به معنای واگذار کردن ، اعتماد کردن و تکیه کردن به شخصی است . ماده ی ۶۵۶ قانون مدنی در تعریف عقد وکالت این طور بیان می کند : « وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود مینماید . » بنابراین مطابق تعریف این ماده اثر عقد وکالت اعطای نیابت است ، یعنی موکل اقدام شخص وکیل را در انجام اعمال حقوقی به منزله ی اقدام خود می داند و به او اختیار می دهد که به نام و حساب موکل در آن امور تصرفاتی انجام دهد .
نکته حائز اهمیت این است که مطابق تعریف این ماده ، بنظر می رسد اعطای وکالت در امور ارادی قابل تحقق باشد که این امور ارادی می تواند شامل عمل حقوقی مثل فسخ قرارداد یا طلاق و یا عمل مادی مثل تهیه نقشه ساختمان بشود . هر چند که مطابق بعضی از مواد قانونی در بعضی موارد وکالت صرفا در امور حقوقی قابل تصور است ، مثل ماده ی ۶۶۲ قانون مدنی که مقرر می دارد : « وکالت باید در امری داده شود که خود موکل بتواند آن را بجا آورد وکیل هم باید کسی باشد که برای انجام آن امر اهلیت داشته باشد . »
پس از بیان مفهوم قرارداد وکالت و نکات مرتبط با آن ، باید بیان کنیم که در معنای خاص کلمه وکیل به شخصی گفته می شود که با داشتن پروانه ی وکالت یا عضویت در یکی از کانون های وکلای دادگستری یا مرکز قوه قضاییه از طرف اشخاص حقیقی یا حقوقی ( دولتی یا غیر دولتی ) دفاع از حقوق موکل و پاسخ به ادعا‌ها و دلایل و ارائه آن‌ها را در دادسرا‌ها و دادگاه‌ها و اداره‌های ثبت اسناد و املاک قبول می‌کند . در نتیجه در تعریف خاص وکالت ، فقط وکیل دادگستری یا نماینده حقوقی سازمان‌های دولتی یا مدیر شرکت در چارچوب اختیارات قانونی از سوی شرکت یا موسسه مربوطه می‌توانند در مراجع قضایی، ثبتی و اداری، از طرف موکل یا شرکت یا موسسه یا مرکزی که نمایندگی داده است، حاضر شود .
پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : تعهدات موکل در برابر وکیل مطابق با قانون
تعدات وکیل در برابر موکل
تعهدات وکیل و موکل در قبال یکدیگر :
قرارداد وکالت نیز مثل هر قرارداد دیگری برای هر یک از طرفین تعهداتی در قبال طرف دیگر ایجاد می کند که آن ها ملزم به رعایت آن ها هستند و در صورت عدم انجام صحت قرارداد با مشکل مواجه می شود .
تعهدات وکیل در برابر موکل :
۱) به استناد مواد ۶۶۳ ، ۶۶۷ و ۱۰۷۳ وکیل باید در چهارچوب اذن و مفاد قرارداد وکالت عمل کند ، در غیر این صورت عمل او فضولی و غیرنافذ تلقی می شود .
۲) مطابق مواد ۶۶۷ و ۱۰۷۴ قانون مدنی ، وکیل باید رعایت مصلحت موکلش را بکند و الا عمل او فضولی و غیرنافذ خواهد بود .
۳) مطابق تصریح فراز اول ماده ی ۶۶۸ قانون مدنی ، وکیل باید حساب مدت وکالت خود را به موکل بدهد واسناد ، فاکتور ها ، مدارک و مانند این ها و هر آن چه که در مدت وکالت هزینه کرده تحویل دهد .
۴) مطابق قسمت اخیر ماده ی ۶۶۸ قانون مدنی ، وکیل باید آنچه را که به جای موکل دریافت کرده است به او رد کند ، بنابراین در صورتی که وکیل آن ها را نگه دارد و در نزد او تلف شود ، مسئول خواهد بود .
۵) مطابق ماده ی ۶۶۶ قانون مدنی ، در صورتی که از تقصیر وکیل خسارتی به موکل وارد شود که عرفا وکیل مسبب آن شناخته شود مسئول بوده و باید خسارت را جبران کند .
۶) وکیل باید با توجه به قاعده ی ملازمه اذن در شیء با اذن در لوازم آن ( به این معنا که هرگاه مالک یا قائم مقام او ، به شخص دیگری اذن در تصرف در اموالش را بدهد ، شخص در کلیه ی لوازم آن نیز ماذون خواهد شد . ) در موارد که اذن در لوازم باشد به آن عمل کند . برای مثال در صورتی که وکیل خانه ای برای کسی بخرد باید مطابق ماده ی ۲۲ قانون ثبت برای تنظیم سند رسمی هم اقدام کند ، چرا که مطابق این ماده دولت فقط کسی را مالک می شناسد که ملک در دفتر ثبت اسناد و املاک به نام او ثبت شده باشد .
۷) مطابق ماده ۶۷۲ قانون مدنی وکیل حق ندارد تفویض وکالت کند ، به این معنا که نمی تواند کار را به وکیل دوم بسپارد و خودش از صحنه ی رابطه حقوقی خارج شود و ارتباط را بین موکل و وکیل دوم بقرار کند . علاوه بر این وکیل حق توکیل نیز ندارد ، یعنی نمی تواند کار را به وکیل دوم بسپارد و دو رابطه ی حقوقی ( یکی بین وکیل اول و موکل و یکی بین وکیل دوم و موکل ) ایجاد کند . مگر اینکه صریا یا با وجود قرائنی به او اذن چنین کاری داده شده باشد .
تعهدات موکل در برابر وکیل :
۱) پرداخت حق الوکاله وکیل : در صورتی که بین وکیل و موکل در مورد حق الوکاله توافقی شده بود به میزان توافق و در صورتی که توافق نکرده یا توافق به هر علتی باطل بوده باید معادل اجرت المثل را به وکیل بپردازد .
۲) پرداخت هزینه های ضروری که وکیل کرده است : تاکید بر هزینه های ضروری بیانگر این است که وکیل نمی تواند هزینه های غیر ضروری را مطالبه کند ، چرا که وکیل امین است و باید از هزینه های اضافی به نفع موکل بکاهد .
در صورتی که در ضروری بودن یا نبودن هزینه ها اختلاف ایجاد شد ، اصل بر این است که قول وکیل مقدم است و هزینه ها ضروری . در نتیجه موکل باید ثابت کند که پرداخت هزینه ها به حکم داوری عرف ضرورتی نداشته است .
تعهدات وکیل در برابر موکل
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : حدود اختیارات وکیل در قانون و وکالت نامه چطور مشخص می شود؟
نمونه قرارداد وکیل و موکل ( قرارداد وکالت / وکالتنامه )
اکنون که با مفهوم وکالت و تعهدات وکیل و موکل آشنا شدیم ، در پایان این مقاله نمونه ای از قرارداد وکالت دادگستری را برای آشنایی بیشتر شما قرار می دهیم :
ماده ۱- طرفین قرارداد : پیرو تنظیم وکالت نامه شماره ………. مورخ ……………….. قرارداد حق‌الوکاله به شرح زیر فی مابین خانم/آقای ………………. فرزند ………………… شماره شناسنامه ………….. کدملی ………………… صادره از ……….. شماره تماس ………………. ساکن …………. به عنوان موکل و آقا/خانم ………………………. فرزند …………………. شماره شناسنامه …………… کدملی ………………… صادره از ……………… شماره تماس ………………… ساکن ………. به عنوان وکیل تنظیم گردیده که برای طرفین لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده ۲- موضوع وکالت: موضوع وکالت عبارت است از …………….. .
ماده ۳- مبلغ قرارداد (حق الوکاله): حق الوکاله طبق توافق طرفین مبلغ …………………….. ریال معادل ………………. تومان تعیین گردید.
تبصره: ما بین طرفین مقرر گردید که مبلغ …………………….. ریال معادل ………………… تومان نقداً و مابقی پس از اخذ حکم به نفع موکل دریافت گردد.
ماده ۴- شرایط قرارداد: ۱-تعهدات وکیل در اجرای این قرارداد، موکول به وصول مبلغ اولیه حق‌الوکاله خواهد بود.
۲-وکیل فوق‌الذکر موظف است در راستای احقاق حقوق موکل یا موکلین تمامی تلاش و کوشش خود را مبذول داشته و از هر طریقی که لازم بداند، اقدامات مقتضی را جهت مصلحت موکل به انجام رساند.
۳-موکل با اطلاع از اثر عدم پیشرفت کار و عواقب احتمالی آن قرارداد را امضاء نمود؛ بنابراین عدم پیشرفت کار برائت موکل را از پرداخت مبالغ مندرج در ماده ۳ قرارداد حاصل نمی‌نماید.
۴-در صورت عزل وکیل یا ضم وکیل به وکیل، صلح و سازش طرفین دعوا با مداخله وکیل یا بدون مداخله وکیل، انصراف موکل از تعقیب موضوع در هر مرحله که باشد، استرداد دعوی توسط موکل یا طرف دعوی، وضع مقررات جدید یا به هر علتی که موضوع دعوا فیصله یابد، موکل متعهد است در تمام موارد فوق‌الذکر حق‌الوکاله مندرج در ماده ۳ قرارداد را نقداً به صورت یکجا در مقابل اخذ رسید به وکیل پرداخت نماید.
۵-چنانچه موضوع وکالت ولو با ارسال اظهارنامه یا مذاکره شفاهی یا مصالحه به نتیحه برسد، موکل ملزم به پرداخت تمام حق الوکاله است.
۶-موکل در مورد حق‌الوکاله و کلیه اقدامات وکیل در جریان دادرسی هیچگونه اعتراض و ادعایی اعم از کیفری، حقوقی و انتظامی نداشته و به موجب این مقرره با رضایت کامل، تمامی اختلافات و دعاوی احتمالی آتی را با وکیل انتخابی خویش به صلح خاتمه می‌دهد.
۷-چنانچه پس از امضاء قرارداد و قبل از هرگونه اقدامی از جانب وکیل، موکل اقدام به عزل وکیل نماید، در این صورت موکل موظف است نیمی از مبلغ پیش پرداخت را به وکیل بپردازد.
۸-عیین اوقات دادرسی با محکمه بوده و وکیل هیچگونه مسئولیتی در کندی و تسریع دادرسی ندارد.
۹-تعهد وکیل در مقابل موکل فقط دفاع از حقوق موکل در حد توانایی علمی و فنی خویش و با توجه به قوانین و مقررات مربوطه است و تصمیم گیرنده در خصوص دعوا قاضی است و وکیل هیچ تسلطی بر وی ندارد.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : آیا برای اخذ دیه وکیل لازم است؟
۱۰-این قرارداد شامل مرحله اجرای حکم نخواهد بود و چنانچه موکل تمایل به پیگیری مرحله اجرائی حکم توسط وکیل داشته باشد، می‌بایستی با توافق طرفین حق‌الوکاله آن مرحله نیز مشخص و نقداً به وکیل نیز پرداخت گردد؛ در غیر این صورت وکیل مزبور هیچ مسئولیتی در پیگیری مراحل اجرائی حکم نخواهد داشت.
۱۱-تهیه وسایل اجرای قرارهای دادگاه، معرفی شهود و مطلعین، احضار و جلب متهم به عهده وکیل نبوده و موکل موظف است نسبت به این امور اقدام کند.
۱۲-پرداخت هزینه‌های دادرسی و سایر هزینه‌ها از قبیل الصاق و ابطال تمبر، دستمزد کارشناس منتخب دادگاه، داور مورد رضایت طرفین، هزینه درج آگهی، هزینه مسافرت و غیره که برای رسیدگی و پیگیری پرونده مطروحه و احقاق حقوق موکل لازم باشد؛ به عهده موکل می‌باشد که در هر مرحله که لازم باشد، موکل موظف است نسبت به پرداخت نقدی هزینه موارد مذکور اقدام نماید؛ در غیر این صورت وکیل هیچ مسئولیتی به عهده نخواهد داشت.
۱۳- پرداخت مالیات و سهم کانون وکلاء به عهده وکیل خواهد بود.
ماده ۵- مرجع حل اختلاف: در صورت بروز اختلاف ما بین طرفین به ترتیب از طریق مذاکره بین‌الطرفینی و سپس داوری و در نهایت مرجع صالح قانونی اقدام خواهد شد.
ماده ۶- نُسخ قرارداد: این قرارداد مشتمل بر هفت ماده و یک تبصره در تاریخ ……………….. به تعداد …….. نسخه با اعتبار واحد تنظیم، امضاء و بین طرفین جهت اجراء مبادله گردید.
امضاء موکل امضاء وکیل
جمع بندی :
در این مقاله با مفهوم وکالت و شخص وکیل در قانون آشنا شده و تعهدات وکیل و موکل را بیان کردیم و در نهایت نمونه ای از قرارداد وکالت را برای آشنایی بیشتر شما قرار دادیم . در این زمینه اگر سوالی هنوز برای شما باقی مانده است میتوانید با کارشناسان رسمی دادواره از طریق خدمات مشاوره حقوقی در مشهد بهره مند شوید.
