فهرست جرائم قابل گذشت

به موجب ماده ۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲: «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.»

در یک تقسیم بندی، جرایم به دو دسته قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم می شوند. ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در بیان جرایم قابل گذشت اینطور مقرر می کند: «در جرائم تعزیری قابل گذشت، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی حسب مورد موجب موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات است.

تبصره ۱- جرائم قابل گذشت، جرائمی میباشند که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات، منوط به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است.

تبصره ۲- جرائم غیر قابل گذشت، جرائمی میباشند که شکایت شاکی و گذشت وی در شروع به تعقیب و رسیدگی و ادامه آنها و اجرای مجازات تأثیری ندارد.

تبصره ۳- مقررات راجع به گذشت، شاکی در مورد مجازاتهای قصاص نفس و عضو، حدقذف و حدسرقت همان است که در کتاب دوم«حدود» و سوم«قصاص» این قانون ذکر شده است. گذشت شاکی در سایر حدود تأثیری در سقوط و تخفیف مجازات ندارد.»

پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : شرایط تبدیل حبس تعزیری به جزای نقدی

دسترسی آسان به سرفصل ها

تفاوت جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت :

بنا بر این ماده، متوجه می شویم که تفاوت جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت در نقش و اثر شاکی است، در جرایم قابل گذشت در هر مرحله ای از رسیدگی شاکی گذشت کند تعقیب، رسیدگی و یا حتی اجرای مجازات متوقف می شود، ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری نیز در این مورد بیان می کند: « تعقیب متهم در جرایم قابل گذشت، فقط با شکایت شاکی شروع و در صورت گذشت او موقوف می‌شود.» در حالی که گذشت شاکی در جرایم غیر قابل گذشت، در هیچ مرحله ای از رسیدگی تاثیری ندارد.

طبق یک اصل کلی، اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است و جرایم قابل گذشت باید در قانون تصریح شوند. قانونگذار در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ فهرست جرایم قابل گذشت را بیان کرده است. هر چند که با اصلاحات قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ این فهرست طولانی تر شده است. به موجب ماده ۱۰۴: «علاوه بر جرائم تعزیری مندرج درکتاب دیات و فصل حدّ قَذف این قانون و جرائمی که به موجب قوانین خاص قابل گذشت می‌باشند،

جرائم مندرج در مواد ((۵۳۶)، (۵۹۶)، (۶۰۸)، (۶۰۹)، (۶۲۲)، (۶۳۲)، (۶۳۳)، (۶۴۱)، (۶۴۷)، (۶۴۸)، (۶۶۸)، (۶۶۹)، (۶۷۳)، (۶۷۴)، (۶۷۶)، (۶۷۷)، (۶۷۹)، (۶۸۲)، (۶۸۴)، (۶۸۵)، (۶۹۰) در مواردی که املاک و اراضی متعلق به اشخاص خصوصی باشد)، (۶۹۲)، (۶۹۳)، (۶۹۴)، (۶۹۷)، (۶۹۸)، (۶۹۹)، (۷۰۰)، (۷۱۶)، (۷۱۷) و (۷۴۴) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵/۳/۲ و جرائم انتقال مال غیر و کلاهبرداری موضوع ماده (۱) قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷/۹/۱۵ مجمع تشخیص مصلحت نظام، به‌شرطی که مبلغ آن از نصاب مقرر در ماده (۳۶) این قانون بیشتر نباشد و نیز کلیه جرائم در حکم کلاهبرداری و جرائمی که مجازات کلاهبرداری درباره آنها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب می‌شود در صورت داشتن بزه‌دیده و سرقت موضوع مواد (۶۵۶)، (۶۵۷)، (۶۶۱) و (۶۶۵) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵/۳/۲ به‌شرطی که ارزش مال مورد سرقت بیش‌از دویست میلیون (۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال نباشد و سارق فاقد سابقه مؤثر کیفری باشد و شروع و معاونت در تمام جرائم مزبور، همچنین کلیه جرائم تعزیری درجه پنج و پایین‌تر ارتکابی توسط افراد زیر هجده سال در صورت داشتن بزه‌دیده، مشمول تبصره (۱) ماده (۱۰۰) این قانون و ماده (۱۲) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب۱۳۹۲/۱۲/۴ بوده و قابل گذشت است.

پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : تفخیذ چیست و مجازات آن چه می باشد؟

تبصره- حداقل و حداکثر مجازات‌های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل می‌یابد.»

اما علاوه بر جرایمی که در ماده ۱۰۴ صریحا از آن ها نام برده است، می خواهیم ببینیم مواد مذکور در این ماده شامل چه جرایمی می شود؟ به جز موارد صریح در متن ماده،

فهرست جرائم قابل گذشت عبارت است از:

جعل و استفاده از سند مجعول
سوء استفاده از ضعف نفس شخص
جرم توهین به ماموران دولتی
جرم سقط جنین به واسطه اذیت و آزار زن حامله
جرم امتناع از تحویل طفل به اشخاصی که قانونا حق مطالبه دارند
جرم رها کردن طفل یا شخصی که قادر به محافظت از خود نمی باشد
جرم مزاحمت به وسیله دستگاه های مخابراتی
جرم فریب در ازدواج
جرم افشای اسرار پزشکی
جرم اجبار و اکراه برای اخد نوشته یا سند یا امضا
جرم تهدید
جرم سوءاستفاده از سفید امضا
جرم خیانت در امانت
جرم تحریق عمدی
جرم تخریب عمدی
جرم اتلاف حیوان متعلق به دیگری و شکار غیر مجاز
جرم اتلاف اسناد متعلق به غیر
جرم تخریب محصول، باغ، آسیاب و …
جرم اتلاف نخل خرما
جرم تصرف عدوانی [توضیح اینکه جرم تصرف عدوانی پیش از اصلاح اخیر ماده ۱۰۴ به طور مطلق قابل گذشت بود و قید ” در مواردی که املاک و اراضی متعلق به اشخاص خصوصی باشد” به آن افزوده شده است]
جرم تصرف ملک دیگری به قهر و غلبه
جرم تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق مجدد پس از اجرای حکم
جرم ورود به عنف به مسکن دیگری
جرم افتراء
جرم نشر اکاذیب
جرم متعلق به دیگری قلمداد کردن آلات و ادوات جرم
جرم هجو
جرم ایجاد صدمه بدنیِ باعث نقصان یا ضعف دائمی و … بر اثر بی احتیاطی در رانندگی
جرم ایجاد صدمه بدنی بر اثر بی احتیاطی در رانندگی
جرم تغییر، تحریف و انتشار فیلم یا صوت یا تصویر دیگری به وسیله سامانه های رایانه ای و مخابراتی

جمع بندی

در این مقاله از دادواره سعی کردیم به طور کامل درمورد جرائم قابل گذشت صحبت کنیم ، در این خصوص اگر سوال و یا مشکلی دارید میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی انلاین با کارشناسان ما در ارتباط باشید و سوالات خود را از ما بپرسید.