تلقیح در لغت به معنی باردار کردن و لقاح به معنای باردار شدن است و مفهوم اصطلاحی آن عبارت است از این که زن را با وسائل مصنوعی و بدون آن که نزدیکی صورت گیرد، باردار کنند.
جمهوری اسلامی ایران با تدوین قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور قانونی را در پنج ماده به تصویب رسانده که تنها یک روش از روش‌های موجود را به تصریح تجویز کرده است، ین قانون خاص، هیچ‌گونه اشاره‌ای به اموری مثل اهدای اسپرم، اهدای تخمک و رحم جایگزین، به عنوان دیگر فروض مطروحه در زمینه روش‌های مصنوعی باروری نکرده و تنها به پدیده اهدای جنین به عنوان یکی از مصادیق تلقیح مصنوعی و توابع و حواشی آن پرداخته است.
قبل از خواندن ادامه مطلب پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : بررسی حق حضانت مادر و زوال حق حضانت وی بر اساس قانون مدنی
دسترسی آسان به سرفصل ها
نسب طفل ناشی از لقاح مصنوعی :
نسب طفل ناشی از این تلقیح به پدر و مادر خود منتسب شده و همه آثار نسب قانونی و شرعی هم بر این طفل بار می‌شود. مواد مربوط به نسب در قانون مدنی که مواد ۱۱۵۸ و ۱۱۵۹ هستند، نزدیکی و مواقعه را بیان کرده‌اند؛ چون راه طبیعی انعقاد نطفه، نزدیکی است وگرنه خصوصیتی در مواقعه و نزدیکی وجود ندارد که تنها معیار ایجاد نسب قانونی و شرعی باشد؛ اکثر حقوقدانان و فقها نسب این طفل را صحیح دانسته و آن را به زوجین ملحق می‌دانند به شرطی که در جریان این موضوع از کارها و اعمال خلاف ضوابط شرعی و عفت خانواده جلوگیری شود.
اصولا طفل حاصل از تلقیح به مادر طبیعی خود نیز ملحق است، زیرا طفل در رحم زن ملقوحه تکون یافته و رشد نموده و عرفا و لغتا اطلاق مادر به او صحیح است .
وضعیت حقوقی طفل ناشی از لقاح مصنوعی
ارث طفل ناشی از لقاح مصنوعی :
نسب مطابق ماده ی ۸۶۱ قانون مدنی یکی از موارد تحقق توارث است و طفلی که نسب مشروع دارد، ارث از اقوام می‌برد و از او هم ارث برده می‌شود به شرط تحقق موجبات ارث . ماده ۸۷۵ قانون مدنی نیز بیان می کند: «شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد، در صورتی ارث می‌برد که نطفه او حین‌الموت منعقد بوده و زنده‌هم متولد شود اگر چه فورا پس از تولد بمیرد . »
در مورد تلقیح مصنوعی هم اگر اسپرم شوهر قبل از فوت با تخمک زن ترکیب و نطفه تشکیل شود، در این صورت اگر زنده هم متولد گردد، همچون فرزند حاصل از نزدیکی طبیعی ارث می‌برد؛ ولی اگر بعد از فوت شوهر نطفه تشکیل شود، در این صورت فرزند حاصل از لقاح مصنوعی از پدر خود ارث نخواهد برد .
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : شرایط سلب حضانت چیست؟
نفقه طفل ناشی از لقاح مصنوعی :
طبق ماده ۱۱۹۶ قانون مدنی اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی یا نزولی ملزم به انفاق یکدیگرند. بنابراین فرزند ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر همچون فرزند ناشی از نزدیکی زن و شوهر شرایط داشتن حق نفقه را دارد. در مورد سایر روابط مالی هم مثل هزینه آموزش و پرورش و حضانت و تربیت کودک، این طفل مانند طفل ناشی از نزدیکی زوجین باید در این موارد هم تامین شود و این هزینه‌ها در صورت حیات پدر بر عهده او و در صورت فوت پدر بر عهده جد پدری است .
جمع بندی :
در این مقاله از دادواره به بررسی وضعیت حقوقی طفل ناشی از لقاح مصنوعی پرداختیم . در این زمینه اگر هنوز موردی یا سوالی دارید که برایتان حل نشده باقی مانده است میتوانید آن را با کارشناسان دادواره در میان بگذارید تا شمارا راهنمایی بکنند . فراموش نکنید که خدمات مشاوره حقوقی در مشهد دادواره همواره در خدمت شماست.
