جزای نقدی یکی از انواع مجازات های تعزیری است که در ماده ی ۱۹ قانون مجازات اسلامی از آن در درجات مختلفی نام برده شده است. به عبارتی جزای نقدی مجازات تعزیری بوده که محکوم علیه به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم به پرداخت مبلغی وجه رایج به حق خزانه دولت بوده و این حکم که توسط دادگاه کیفری صادر شده ممکن است به عنوان مجازات اصلی و یا به عنوان جایگزینی مناسب برای برخی از جرایم کم اهمیت باشد.
جزای نقدی به دو صورت قابل تصور می باشد: جزای نقدی بصورت ثابت و آن عبارت است از مبلغ معین با ذکر حداقل و حداکثر که پرداخت آن از سوی قانونگذار برای محکوم مقرر و مورد حکم قرار گرفته باشد و یا به عبارتی حداقل و اکثر جزای نقدی ثابت در قانون تعیین شود و دوم جزای نقدی بطور نسبی که عبارت است از جریمه نقدی که براساس واحد یا مبنای خاص قانون دیگر که حسب مورد توسط دادگاه تعیین می گردد و یا اینکه میزان آن براساس واحد یا مبنای خاص قانونی محاسبه می شود.
پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : مسئولیت پزشک در موارد فوت یا صدمه بدنی بیمار
دسترسی آسان به سرفصل ها
تقسیط جزای نقدی:
از آن جایی که هدف قانون گذار از تعیین کردن جزای نقدی به عنوان یک مجازات تعزیری کاهش حبس زدایی بوده ممکن بود شخصی که محکوم به جزای نقدی به عنوان مجازات اصلی یا جایگزین محکوم شده به علت هزینه بالای جزای نقدی نتواند آن را بپردازد لذا قانون گذار طبق شرایطی تقسیط جزای نقدی را پذیرفت و به هر محکوم علیه حقیقی و حقوقی به جز تاجر ورشکسته در صورتی که به حکم قطعی دادگاه محکوم به پرداخت جزای نقدی شده و تمکن مالی نسبت به پرداخت را نداشته باشد، این حق را داشته باشد که از دادگاه صادر کننده حکم نخستین تقاضای تقسیط نماید.
براساس ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری:« هرکس به موجب حکم قطعی دادگاه به پرداخت جزای نقدی محکوم گردد و آن را نپردازد، اموال وی به وسیله مرجع اجرای حکم، شناسایی، توقیف و با رعایت مقررات راجع به مستثنیات دین از محل فروش آنها نسبت به اجرای حکم اقدام می شود. در صورت فقدان مال یا عدم شناسایی آن، مرجع اجرای حکم می تواند با توقیف بخشی از حقوق طبق قانون اجرای احکام مدنی و یا تمام یا بخشی از سایر درآمد های محکوم علیه برای وصول جزای نقدی اقدام مقتضی به عمل آورد. در صورت تقاضای تقسیط از جانب محکوم علیه و احراز قدرت وی به پرداخت اقساط، دادگاه نخستین که رای زیر نظر آن اجراء می شود می تواند با اخذ تضمین مناسب امر به تقسیط نماید.
هرگاه اجرای حکم به طرق مذکور ممکن نگردد با رعایت مقررات مربوط به مجازات های جایگزین حبس به ترتیب زیر عمل می شود:
الف- در جزای نقدی تا پانزده میلیون ریال، هر سی هزار ریال به یک ساعت انجام خدمات عمومی رایگان تبدیل می شود.
ب- در جزای نقدی بالای پانزده میلیون ریال، همچنین درصورت عدم شرایط اجرای بند (الف) این ماده، هر سیصد هزار ریال به یک روز حبس تبدیل می شود.
تبصره ۱- چنانچه محکوم علیه قبل از صدور حکم محکومیت قطعی به جزای نقدی، به دلیل اتهام یا اتهامات مطرح در پرونده در بازداشت بوده باشد، دادگاه پس از تعیین مجازات، ایام بازداشت قبلی را در ازای هر سیصد هزار ریال یک روز از مجازات تعیین شده کسر می کند.
قضات اجرای احکام موظفند رعایت مراتب فوق را به هنگام اجرای حکم، مراقبت نمایند و در صورت عدم رعایت خود اقدام کنند.
تبصره ۲- صدور حکم تقسیط جزای نقدی یا تبدیل آن به مجازات دیگر مانع استیفای مابه ازای بخش اجراء نشده آن از اموالی که بعداً از محکوم علیه به دست می آید، نیست.
تبصره ۳- هرگاه محکوم علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام کیفری برای پرداخت جزای نقدی حاضر شود، قاضی اجرای احکام می تواند او را از پرداخت بیست درصد (۲۰%) جزای نقدی معاف کند. دفتر قاضی اجرای احکام کیفری مکلف است در برگه احضاریه محکوم علیه معافیت موضوع این تبصره را قید کند.»
بنابراین ماده قانون گذار این اختیار را به دادگاه نخستین داده است که در صورت تقاضای تقسیط از جانب محکوم علیه و احراز شدن قدرت وی به پرداخت اقساط دادگاه نخستین که رای زیرنظر آن اجرا می شود می تواند با اخذ تضمین مناسب امر به تقسیط نماید.
علاوه بر این، این اختیار به محکوم علیه طبق ماده ۵۳۰ قانون آیین دادرسی کیفری داده شده است که تقاضای محکوم علیه به تقسیط جزای نقدی در مرحله بدوی به منزله اسقاط حق تجدید نظرخواهی نیست اما محکوم علیه باید درخواست خود را در هر مورد به صورت مستقل و مجزا مطرح کند.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : ربا به چه معناست؟ اقسام ربا چیست؟
جمع بندی :
در این مقاله از دادواره سعی کردیم درمورد تقسیط جزای نقدی به طور کامل صحبت کنیم ، در این زمینه سوال و یا مشکلی دارید؟ میتوانید از طریق مشاوره حقوقی در مشهد سوالات خود را از ما بپرسید.
