در تمامی نظام های حقوقی، کسانی غیر از مباشر جرم که در ارتکاب عمل مجرمانه به او مساعدت و کمک می کنند نیز قابل مجازات می باشند. عمل این افراد می تواند تحت عنوان شرکت یا معاونت مورد بررسی قرار گیرد.
کلاهبرداری به عنوان یکی از مهمترین جرایم علیه اموال و مالکیت نیز در بسیاری از موارد با مشارکت یا معاونت اشخاص دیگر محقق می شود. به دلیل اهمیت این جرم و رواج آن در جامعه در این مقاله از دادواره به بررسی همکاری در جرم کلاهبرداری اعم از شرکت و معاونت می پردازیم.
پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : سرقت و انواع آن – مجازات سرقت چیست؟
دسترسی آسان به سرفصل ها
شرکت در جرم کلاهبرداری:
به موجب ماده ی ۱۲۵ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲ در خصوص شرکت در جرم بیان می کند:« هر کس با شخص یا اشخاص دیگر در عملیات اجرائی جرمی مشارکت کند و جرم، مستند به رفتار همه آنها باشد خواه رفتار هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت، شریک در جرم محسوب و مجازات او مجازات فاعل مستقل آن جرم است. در مورد جرائم غیرعمدی نیز چنانچه جرم، مستند به تقصیر دو یا چند نفر باشد مقصران، شریک در جرم محسوب می شوند و مجازات هر یک از آنان، مجازات فاعل مستقل آن جرم است.»
بنابراین عنصر مادی شرکت در جرم کلاهبرداری، انجام عملیاتی است که کلاهبرداری را مستند به عمل شریک سازد. عنصر روانی شرکت در جرم نیز عبارت از علم و اطلاع شریک نسبت به ماهیت جرم ارتکابی است.
از لحاظ میزان مجازات نقدی، باید توجه داشت که با توجه به این که بر اساس ماده ی ۱۲۵، مجازات شریک جرم مجازات فاعل مستقل آن جرم است، باید برای هر یک از شرکاجزای نقدی معادل مال اخذ شده تعیین شود.
معاونت در جرم کلاهبرداری:
معاون جرم، بدون اینکه در عملیاتی شرکت کند کند که جرم را مستند به رفتار او می کند، به مجرم کمک کرده و وقوع جرم را تسهیل می کند. معاونت در جرم یا قبل و یا در حین ارتکاب جرم قابل تصور می باشد و بنابراین اعمالی که پس از اتمام جرمدر جهت کمک به مجرم برای فرار و یا برای اختفای آلات جرم انجام می شود را نمی توان معاونت در جرم دانست، هرچند که ممکن است این اعمال جرم خاصی محسوب شوند.
ماده ی ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی نیز در تعیین ضابطه معاونت در جرم اینگونه بیان می کند:« اشخاص زیر معاون جرم محسوب می شوند:
الف- هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.
ب- هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.
پ- هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.
تبصره- برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است. چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیفتر محکوم می شود.»
بنابراین معاونت در جرم کلاهبرداری نیز به وسیله یکی از مصادیق مذکور در ماده ی ۱۲۶ اتفاق می افتد.
پیشنهاذ میکنیم مطالعه کنید : کلاهبرداری چیست ؟
جمع بندی:
در این مقاله به بررسی شرکت و معاونت در جرم کلاهبرداری پرداختیم.
