در قانون تجارت، افراد مختلفی به عنوان تاجر معرفی شده‌اند. یکی از مصادیق تاجر و فعالیت تجاری در این قانون، حق العمل کار و حق العمل کاری است. بنا به وجود چنین فعالیتی در جامعه و عدم آگاهی نعداد زیادی از افراد از اهمیت این موضوع در این مقاله از دادواره قصد داریم به بررسی مفهوم حق العمل کاری و مثالی از آن می پردازیم.
پشنهاد میکنیم قبل از خواندن ادامه مطلب مطالعه کنید : اقسام بیع (عین معین،کلی در معین، کلی فی الذمه)
دسترسی آسان به سرفصل ها
حق العمل کاری چیست؟
ماده ۳۵۷ قانون تجارت در تعریف حق العمل کاری اینطور مقرر کرده است: «حق‌العمل‌کار کسی است که به اسم خود ولی به حساب دیگری (آمر) معاملاتی کرده و در مقابل حق‌العملی دریافت می‌دارد.» بنابراین در یک تعریف کلی، حق العمل کار به شخصی گفته می شود که مامور به انجام معامله ای برای شخص دیگری می شود، در حالی که آن معامله را به نام خود انجام می دهد و در قبال آن از آمر حق العمل یا کمیسیون دریافت می کند.
مثال این موضوع کارگزاری بورس است که در معاملات آن ها ، کارگزاران بورس در عمل حق العمل‌کار اند و در واقع طرف معامله با آن ها از ماموریت حق العملکاری آن‌ها مطلع است و باز هم خود کارگزاری بورس است که در برابر او طرف معامله و اصیل است.
وظایف حق العمل‌کار
- انجام دستورات آمر
- انجام معامله به نام خود (در صورت دستور آمر)
- ذی نفع نبودن در خود معامله
- رعایت امانت در حق آمر
- اطلاع رسانی کامل به آمر
- رعایت حفظ اطلاعات
نکات قانونی قانون تجارت در خصوص حق العمل‌کار
- حق‌العمل‌کار باید آمر را از جریان اقدامات خود آگاه کند و در صورت انجام مأموریت این نکته را سریعا به او اطلاع دهد.
- حق‌العمل‌کار مکلف به بیمه کردن اموالی که موضوع معامله است نیست مگر اینکه آمر دستور داده باشد.
- اگر مال‌التجاره ای که برای فروش نزد حق‌العمل‌کار ارسال شده دارای عیوب ظاهری باشد حق‌العمل‌کار باید برای محفوظ داشتن حق رجوع بر علیه متصدی حمل و نقل و تعیین میزان خسارات بحری (آواری) از طریق و محافظت مال‌التجاره اقدامات لازمه به عمل آورده و آمر را از‌اقدامات خود آگاه کند و الا مسئول خسارات ناشی از این غفلت خواهد بود.
- اگر بیم فساد سریع مال‌التجاره رود که نزد حق‌العمل‌کار برای فروش ارسال شده حق‌العمل‌کار می‌تواند و حتی در صورتیکه منافع آمر ایجاب کند مکلف است مال‌التجاره را با اطلاع دادستان محلی که مال‌التجاره در آنجا است یا نماینده او به فروش برساند.
- اگر حق‌العمل‌کار مال‌التجاره را به کمتر از حداقل قیمتی که آمر معین کرده به فروش رساند مسئول تفاوت خواهد بود مگر اینکه ثابت نماید از ضرر بیشتری احتراز کرده و تحصیل اجازه آمر در موقع مقدور نبوده است.
- اگر حق‌العمل‌کار مال‌التجاره را به کمتر از قیمتی که آمر معین کرده بخرد و یا به بیشتر از قیمتی که آمر تعیین نموده به فروش رساند حق استفاده از تفاوت نداشته و باید آن را در حساب آمر محسوب دارد.
- اگر حق‌العمل‌کار بدون رضایت آمر مالی را به نسیه بفروشد یا پیش قسطی دهد ضررهای ناشیه از آن متوجه خود او خواهد بود بنابراین اگر فروش به نسیه داخل در عرف تجارتی محل باشد حق‌العمل‌کار اجازه آن را دارد مگر در صورت دستور مخالف آمر.
- اگر حق‌العمل‌کار تقصیر کرده باشد باید کلیه خساراتی نیز که از عدم رعایت دستور آمر ناشی شده را بپردازد.
- اگر فروش مال ممکن نشده و یا آمر از اجازه فروش رجوع کرده و مال‌التجاره را بیش از حد متعارف نزد حق‌العمل‌کار بگذارد حق‌العمل‌کار می‌تواند آن را با نظارت دادستان محل یا نماینده اواز طریق مزایده به فروش برساند.
اگر آمر در محل نبوده و در آنجا نماینده نیز نداشته باشد فروش بدون حضور او یا نماینده او بعمل خواهد آمد ولی در هر حال قبلاً باید به او اخطار‌یه رسمی ارسال گردد مگر اینکه اموال از جمله اموال سریع‌الفساد باشد. - اگر آمر از امر خود رجوع کرده و حق‌العمل کار قبل از ارسال خبر انجام معامله از این رجوع آگاه شود دیگر نمیتواند شخصاً خریدار یا فروشنده واقع شود.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : عقد خارج لازم چیست؟
جمع بندی
در این مقاله از دادواره سعی کردیم به طور کامل درمورد حق العملکاری صحبت کنیم ، در این زمینه اگر سوال و یا مشکلی دارید میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی در مشهد با ما در ارتباط باشید و سوالات خود را از کارشناسان ما بپرسید.
