به طور کلی قرابت در لغت به معنای خویشاوندی است و در قانون مدنی ایران به سه قسم تقسیم شده است :
۱) قرابت نسبی : خویشاوندی خونی .
۲) قرابت سببی : خویشاوندی ناشی از ازدواج .
۳) قرابت رضایی : رابطه ی ناشی از شیر خوردن .
البته با توجه به قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب سال ۱۳۹۲ می توان قرابت ناشی از سرپرستی را که نوعی فرزندخواندگی است به آن افزود .
در این مقاله از دادواره قصد داریم به طور مفصل و تخصصی در خصوص قرابت سببی و آثار آن توضیح دهیم .
قبل از آن که به خواندن ادامه مطلب بپردازید پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : قرابت رضایی چیست و بررسی ۳ نوع از آثار آن
دسترسی آسان به سرفصل ها
قرابت سببی چیست :
قرابت سببی ، خویشاوندی ناشی از ازدواج است و رابطه ای است بین زن و شوهر با یک دیگر و بین هر یک از زوجین با خویشان نسبی دیگری .
ماده ی ۱۰۳۳ قانون مدنی در خصوص این نوع از قرابت بیان می کند : « هرکس در هر خط و بهر درجه که با یک نفر قرابت نسبی داشته باشد در همان خط و به همان درجه قرابت سببی با زوج یا زوجه او خواهد داشت بنابراین پدر و مادر زن یک مرد اقربای درجه اول آن مرد و برادر و خواهر شوهر یک زن از اقربای سببی درجه دوم آن زن خواهند بود . »
بنابراین مطابق این ماده ، بستگان و خویشاوندان نسبی هر یک از زوجین ، خویشاوندان سببی طرف دیگر محسوب شده و همان درجه ای را که در قرابت نسبی داشته اند در قرابت سببی نیز حفظ می کنند . مثلا مادر یک مرد ، خویش نسبی درجه یک او بوده و بنابراین چنانچه این مرد ازدواج کند ، مادر او خویش سببی درجه یک همسرش خواهد بود . اما دامنه ی قرابت سببی از این حد فراتر نمی رود و به همین جهت برای مثال شوهران دو خواهر ( باجناق ها ) هیچ گونه قرابت سببی که از لحاظ حقوقی منشاء اثر باشد با هم ندارند .
قرابت سببی چیست؟
آثار قرابت سببی :
قرابت سببی آثار مهمی را در رابطه میان زوج و زوجه با یکدیگر و رابطه هر یک از آنان با بستگان نسبی طرف دیگر برقرار می کند که بعضی از آن ها مالی و برخی دیگر غیر مالی هستند ، این موارد عبارت اند از :
۱) آثار مالی و مادی: مهم ترین اثر در رابطه میان زوج و زوجه در ازدواج دائم ارث بردن زوجین از یکدیگر و الزام مرد به پرداخت نفقه به زن می باشد ، اما این اثر صرفا محدود به زن و شوهر بوده و خویشاوندان سببی دیگر در مقابل همدیگر حقوق و تکالیفی از جهت مالی ندارند .
۲) ممنوعیت ازدواج : در رابطه میان زوج و زوجه با بستگان طرف مقابل نیز مهم ترین اثر قرابت سببی را می توان محدودیت های ایجاد شده برای ازدواج دانست ، برای مثال با ایجاد رابطه زوجیت مرد حق ازدواج با مادر ، خواهر و دختر همسر خودرا نخواهد داشت و متقابلا زن نیز از ازدواج با پدر ، پسر و اجداد شوهر خود محروم خواهد شد .
۳) قضاوت : از آنجایی که در قضاوت بی طرفی قاضی برای حفظ حقوق افراد جامعه شرط اساسی است و چون انسان اصولا به اقربای نسبی و سببی خود وابستگی و علاقه عاطفی دارد ، به همین دلیل مطابق ماده ی ۹۱ بند الف قانون آیین دادرسی مدنی یکی از موارد رد دادرس را قرابت نسبی یا سببی تا درجه ی سوم از هر طبقه بین دادرس با یکی از اصحاب دعوی دانسته است .
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : حکم طلاق در عادت ماهانه چیست و موارد مجاز آن چه می باشد؟
۴) داوری : مطابق بند ۳ ماده ی ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه نمی تواند کسانی را که با یکی از اصحاب دعوی قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند را به سمت داور معین کند مگر به تراضی طرفین .
۵) اجرای احکام : در خصوص اجرای احکام نیز قرابت سببی تا حدودی مانع اقدام مدیران و ماموران اجرا است .
جمع بندی :
در این مقاله به طور مفصل در خصوص مفهوم قرابت سببی و آثار آن توضیح دادیم حال بعد از پایان این مقاله به نظر می رسد که کامل درمورد این که قرابت سببی چیست اطلاعات کسب کرده باشید . با این اوصاف اگر باز هم سوالی در این زمینه دارید میتوانید در قسمت نظرات زیر همین پست ان را با ما به اشتراک بگذارید و اگر هم مسئله دیگری هست میتوانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دادواره بهره مند شوید.
