وکالت از نظر اصطلاحی به این معناست که ما شخصی را به عنوان نماینده خود انتخاب کرده و به او این اختیار و نیابت را بدهیم که از جانب ما امر یا اموری را انجام دهد. ماده ی ۶۵۶ قانون مدنی در تعریف عقد وکالت این طور بیان می کند : «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود مینماید .» بنابراین مطابق تعریف این ماده اثر عقد وکالت اعطای نیابت است، یعنی موکل اقدام شخص وکیل را در انجام اعمال حقوقی به منزله ی اقدام خود می داند و به او اختیار می دهد که به نام و حساب موکل در آن امور تصرفاتی انجام دهد.
اما در معنای خاص کلمه وکیل به شخصی گفته می شود که با داشتن پروانه ی وکالت یا عضویت در یکی از کانون های وکلای دادگستری یا مرکز قوه قضاییه از طرف اشخاص حقیقی یا حقوقی ( دولتی یا غیر دولتی ) دفاع از حقوق موکل و پاسخ به ادعا‌ها و دلایل و ارائه آن‌ها را در دادسرا‌ها و دادگاه‌ها و اداره‌های ثبت اسناد و املاک قبول می‌کند . در نتیجه در تعریف خاص وکالت، فقط وکیل دادگستری یا نماینده حقوقی سازمان‌های دولتی یا مدیر شرکت در چارچوب اختیارات قانونی از سوی شرکت یا موسسه مربوطه می‌توانند در مراجع قضایی، ثبتی و اداری، از طرف موکل یا شرکت یا موسسه یا مرکزی که نمایندگی داده است، حاضر شود.
دسترسی آسان به سرفصل ها
تفاوت وکالت کاری با وکالت دادگستری
بنا بر این با توجه به توضیحات گفته شده، می توانیم وکالت را به دو دسته وکالت دادگستری و وکالت کاری تقسیم کنیم. وکیل در وکالت کاری، لازم نیست مجوز خاصی مثل پروانه وکالت داشته باشد و می تواند هر شخص قابل اعتمادی از سوی موکل باشد که شخص برای انجام امور اداری خود، مثل این که کارهای ثبت ملک را در شهرداری انجام دهد یا اتومبیلی را به فروش برساند، به او وکالت می دهد.
توجه داشته باشید که در وکالت کاری نیز همانند وکالت دادگستری، بنظر می رسد اعطای وکالت در امور ارادی قابل تحقق باشد که این امور ارادی می تواند شامل عمل حقوقی مثل فسخ قرارداد یا طلاق و یا عمل مادی مثل تهیه نقشه ساختمان بشود . هر چند که مطابق بعضی از مواد قانونی در بعضی موارد وکالت صرفا در امور حقوقی قابل تصور است ، مثل ماده ی ۶۶۲ قانون مدنی که مقرر می دارد : «وکالت باید در امری داده شود که خود موکل بتواند آن را بجا آورد وکیل هم باید کسی باشد که برای انجام آن امر اهلیت داشته باشد .»
شرایط و احکام این دو نوع وکالت (کاری و دادگستری) به طور کلی با یکدیگر تفاوتی ندارند، به جز در مواردی که در قوانین مربوط به وکالت دادگستری بیان شده است.
پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید : حق العمل‌کاری چیست؟
شرایطی که باید در وکالت کاری رعایت شوند – شرایط دادن وکالت کاری :
- به استناد مواد ۶۶۳ ، ۶۶۷ و ۱۰۷۳ وکیل باید در چهارچوب اذن و مفاد قرارداد وکالت عمل کند ، در غیر این صورت عمل او فضولی و غیرنافذ تلقی می شود.
- وکیل باید رعایت مصلحت موکلش را بکند و الا عمل او فضولی و غیرنافذ خواهد بود.
- وکیل باید حساب مدت وکالت خود را به موکل بدهد واسناد ، فاکتور ها ، مدارک و مانند این ها و هر آن چه که در مدت وکالت هزینه کرده تحویل دهد، همچنین باید آنچه را که به جای موکل دریافت کرده است به او رد کند ، بنابراین در صورتی که وکیل آن ها را نگه دارد و در نزد او تلف شود ، مسئول خواهد بود.
- در صورتی که از تقصیر وکیل خسارتی به موکل وارد شود که عرفا وکیل مسبب آن شناخته شود مسئول بوده و باید خسارت را جبران کند.
- وکیل حق ندارد تفویض وکالت کند ، به این معنا که نمی تواند کار را به وکیل دوم بسپارد و خودش از صحنه ی رابطه حقوقی خارج شود و ارتباط را بین موکل و وکیل دوم بقرار کند . علاوه بر این وکیل حق توکیل نیز ندارد ، یعنی نمی تواند کار را به وکیل دوم بسپارد و دو رابطه ی حقوقی (یکی بین وکیل اول و موکل و یکی بین وکیل دوم و موکل) ایجاد کند . مگر اینکه صریا یا با وجود قرائنی به او اذن چنین کاری داده شده باشد.
- در صورتی که بین وکیل و موکل در مورد حق الوکاله توافقی شده بود به میزان توافق و در صورتی که توافق نکرده یا توافق به هر علتی باطل بوده موکل باید معادل اجرت المثل را به وکیل بپردازد.
- موکل باید هزینه های ضروری را که وکیل کرده است به او بپردازد.توجه داشته باشید که وکیل نمی تواند هزینه های غیر ضروری را مطالبه کند، چرا که وکیل امین است و باید از هزینه های اضافی به نفع موکل بکاهد.در صورتی که در ضروری بودن یا نبودن هزینه ها اختلاف ایجاد شد، اصل بر این است که قول وکیل مقدم است و هزینه ها ضروری. در نتیجه موکل باید ثابت کند که پرداخت هزینه ها به حکم داوری عرف ضرورتی نداشته است .
جمع بندی
در این مقاله از دادواره سعی کردیم به طور کامل درمورد وکالت کاری صحبت کنیم ، در این زمینه اگر سوال و یا مسئله ای دارید میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و مشاوره حقوقی آنلاین با کارشناسان ما در ارتباط باشید و سوالات خود را از وکلای ما بپرسید.
